گچگیری و آتلبندی دو روش متداول برای تثبیت شکستگیها و آسیبهای استخوانی و مفصلی هستند. این روشها با بیحرکت نگهداشتن عضو آسیبدیده، به ترمیم طبیعی استخوان یا بافت کمک میکنند و از جابجایی و بدشکلی جلوگیری مینمایند. گچگیری معمولاً برای شکستگیهای کامل استخوان به کار میرود، جایی که نیاز به بیحرکتی کامل عضو وجود دارد. در این روش، گچ یا مواد پلیمری مانند فایبرگلاس روی عضو آسیبدیده قرار داده میشود تا یک قالب محکم و پایدار تشکیل دهد. گچگیری بهویژه در شکستگیهای اندام فوقانی و تحتانی مانند ساعد، بازو و ساق پا کاربرد دارد و به استخوان فرصت میدهد تا بهطور طبیعی جوش بخورد.
آتلبندی معمولاً در مواردی استفاده میشود که آسیب کمتر شدید است یا نیاز به بیحرکتی موقت وجود دارد. آتلها بهطور جزئی از عضو محافظت کرده و نسبت به گچ انعطافپذیری بیشتری دارند. در آسیبهایی مانند پیچخوردگی مفاصل، کشیدگی تاندونها و شکستگیهای خفیف که تورم زیادی دارند، از آتل استفاده میشود تا در صورت نیاز به تغییر وضعیت، انعطاف بیشتری فراهم شود. برخلاف گچگیری که کاملاً دور تا دور عضو را میپوشاند، آتل فقط در بخشی از عضو قرار میگیرد و معمولاً با باند یا نوارهای مخصوص محکم میشود.
مراحل انجام گچگیری و آتلبندی شامل ارزیابی دقیق آسیب، تراز کردن استخوان و انتخاب نوع مناسب تثبیتکننده است. ابتدا پزشک محل آسیبدیده را بهطور کامل معاینه کرده و با کمک تصویربرداری (مانند رادیولوژی) شدت شکستگی یا آسیب را مشخص میکند. سپس عضو در وضعیت صحیح قرار داده میشود و مواد گچ یا آتل روی آن اعمال میشود. در گچگیری، گچ خیسشده به دور عضو پیچیده میشود و پس از خشک شدن سفت و محکم میگردد. در آتلبندی، از تختههای آماده یا مواد نیمهسخت برای محافظت از عضو استفاده میشود.
مراقبتهای پس از گچگیری و آتلبندی برای جلوگیری از عوارض و بهبود سریعتر بسیار مهم هستند. بیمار باید عضو گچگیریشده یا آتلبندیشده را بالا نگه دارد تا تورم کاهش یابد. همچنین از خیس شدن گچ جلوگیری شود؛ چراکه رطوبت میتواند گچ را ضعیف و شکننده کند. در صورت بروز علائمی مانند بیحسی، تورم شدید، تغییر رنگ انگشتان یا درد غیرقابلتحمل، بیمار باید فوراً به پزشک مراجعه کند. پس از برداشتن گچ یا آتل، فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی برای بازگشت عملکرد طبیعی عضو آسیبدیده توصیه میشود.